ზუგდიდი საბჭოთა ოკუპაციის დღეებში – ბესიკ არახამიას ისტორიული ამბები
1921 წლის თებერვალი ახალბედა, დამოუკიდებელი, დემოკრატიული საქართველოსთვის საბედისწერო აღმოჩნდა, 1921 წლის 25 თებერვალს საბჭოთა მე-11 არმიამ დამოუკიდებელი საქართველოს ოკუპაცია მოახდინა. როგორ ვითარდებოდა მოვლენები 1921 წლის ოკუპაციის დროს ზუგდიდში, ვრცლად ბესიკ არახამიას ისტორიულ ექსკურსში:
1921 წლის 4 მარტს წითელმა არმიამ ქალაქი სოხუმი დაიკავა, ხოლო 8 მარტს ოჩამჩირიდან გადავიდა შეტევაზე და ენგურის მარჯვენა სანაპიროსთან დაბანაკდა.
1921 წლის 9 მარტს IX არმიის 31-ე დივიზიის ნაწილებმა რკინიგზის მთელ ხაზზე სოფელ შამგონიდან სოფელ საბერიომდე ბრძოლით გადალახეს მდინარე ენგური.
17 საათზე რუსეთის არმიის ცხენოსანთა პოლკმა დაიკავა ზუგდიდი. 18 საათზე ქალაქში შევიდნენ ამავე დივიზიის 275-ე და 276-ე პოლკები.
რუსეთის მეთერთმეტე არმიის წინააღმდეგ ომში ქართველ იუნკერთა სამხედრო სასწავლებლის 500 კაციანი რაზმი ჩაერთო.
ახალგაზრდა იუნკერებმა ქვეყნის დასაცავად თავი გაწირეს. საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაში მონაწილე იუნკერთა შორის იყვნენ ბესარიონ კემულარია და მიხეილ დადიანი.
ბესარიონ კემულარია 1921 წლის 19 თებერვალს კოჯორ-ტაბახმელას ფრონტზე გმირულად დაიღუპა. დასაფლავებული იყო ძმათა სასაფლაოზე (სობოროს ტაძრის ეზოში). 1921 წლის მარტში ბესარიონის უმცროსმა დამ, 22 წლის მარიამ კემულარიამ, შეაღწია ფილიპე მახარაძესთან და სთხოვა, ნება დაერთოთ ძმის ცხედარი საძმო საფლავიდან ქუთაისში გადაესვენებინა. მახარაძის შეკითხვაზე: «ბიძიკო, შენ პატრონი არ გყავს?» მან უპასუხა: «პატრონი თქვენ მომიკალით!»… ნება დართეს.. (დისშვილის ნათელა ხურცილავას მოგონება).
მოგვიანებით ოჯახმა ნეშტი საგვარეულო სასაფლაოზე გადაასვენა.
ძალზე საინტერესო და სევდისმომგვრელია სამშობლოდან ჯერ თურქეთში, შემდეგ საბერძნეთში, ბოლოს კი პოლონეთში გადახვეწილი ქართველი იუნკერების გზა, რომელთა შორის იყო მიხეილ (ბუჭუ) დადიანი.
კავალერიის ლეიტენანტი მიხეილ (ბუჭუ) დადიანი მსახურობდა ლვოვის ცხენოსან პოლკში. ისეთი გაწვრთნილი ცხენი ჰყავდა, რომ ხალხით სავსე ყავახანაში ცხენდაცხენ შედიოდა, დარბაზში მდგომებს შემოუვლიდა ვისიმე შეუხებლად და გამოვიდოდა გარეთ.
მიხეილმა დაანება სამხედრო სამსახურს თავი, გადასახლდა პარიზში და შემდეგ ამერიკაში.
მიხეილ (ბუჭუ) დადიანი იყო ბაბო დადიანის ძმა. ბაბო დადიანი თავის წიგნში ,, მოგონებათა დღიური“ იგონებს იუნკერ ძმას, რომელიც ემიგრაციაში ცხოვრობდა. ბუჭუ დადიანი მეუღლესთან – თინა გომართელთან ერთად დასაფლავებულია ვაშინგტონში, კენედის სასაფლაოზე.
